Đại giang đông khứ

Cô phàm viễn ảnh bích không tận
Duy kiến Trường Giang thiên tế lưu

Trường Giang! Trên bình nguyên Hoa Hạ có một dòng đại giang được đặt tên như vậy, nhưng đó không phải là con sông Trường Giang duy nhất trong lịch sử Trung Hoa. Hai ngàn năm trăm năm trước, đã có một Trường Giang khác cũng bắt đầu tuôn chảy… Nơi đầu nguồn của dòng sông ấy, có đôi chim thư cưu liền cánh cùng bay, có bờ cỏ kiêm gia xanh ngắt một màu, có nàng Trang Khương với sắc đẹp mê hồn… nơi đầu nguồn đó… có tên gọi “Kinh Thi”. Vào cái thuở ban đầu nguyên sơ ấy, dòng nước xanh nhẹ nhàng uốn lượn dưới tán rừng Ly Tao, khe khẽ hát lên những khúc Sở từ ngập tràn phong vị phương Nam... mơ màng và say đắm. Nhưng... rồi cũng đến lúc cõi trời đất nổi cơn gió bụi, và người ta đã vô tình lãng quên rằng trên đời này có một Trường Giang như thế…

…Bảy trăm năm đã trôi qua! Bảy trăm năm, một quãng thời gian quá dài đối với đời người… nhưng chỉ là thời niên thiếu đối với con nước êm đềm đang vươn mình cuộn sóng tới biển Đông. Giờ đây dòng sông đã tìm được cho mình một vị nữ thần, một khuôn mặt mỹ nhân ánh sắc hồng nắng sớm mà Tào Tử Kiến tôn vinh với hai tiếng “Lạc thần”. Từ đó, cỏ cây bắt đầu nở rộ khắp đôi bờ, điểm trang cho dải lụa vàng mềm mại kia biết bao kỳ trân dị bảo… những món đồ trang sức đơn sơ mà diễm lệ vô cùng. Này đây thấp thoáng sắc trắng thanh tao của màu hoa cúc, dưới tán liễu xanh mơ lung linh ánh nến huyền ảo của Ngọc Đài, và kia xa xa trong gió chơi vơi khúc u ca của rừng trúc thoáng men nồng…

…Trường Giang nay đã tròn ngàn tuổi, độ tuổi trưởng thành đầy khát khao và căng tràn sức sống. Một dòng chảy Phong Tao xưa giờ đã hoá thành trăm ngàn con sóng vạn sắc muôn màu, khi âm vang bi tráng, lúc uyển chuyển dịu dàng; chợt hào khí xông mây, lại mơ màng thủ thỉ; đương vui cười hớn hở, bỗng nuối tiếc u hoài… Hãy nghiêng đầu lắng nghe những âm thanh của đại giang hùng vĩ, bạn sẽ cảm thấy như bên tai mình đang vang tiếng phượng hoàng cao vút trên cửu thiên. Hãy nhìn qua Tây hiên tuyết trắng, trong mắt bạn sẽ phản chiếu hình bóng chiếc thuyền con neo đậu trong một mối tình quê da diết đến se lòng. Hãy thả mình theo dòng nước lững lờ, có thể bạn sẽ được nghe những bài kinh hiền hoà từ ái của chốn Thiền môn đang chế ngự độc long… nhưng biết đâu lại là tiếng Tỳ bà oán hờn chua xót vương vấn trong khóm sậy ven sông… Và sau chót, hãy ngước mắt lên nhìn vũ trụ bao la và đón nhận cái rùng mình ớn lạnh của không gian… khi đá nát non tan, trời rung đất chuyển và mưa thu ngưng đọng cõi vô thường…

Trừu đao đoạn thuỷ, thuỷ cánh lưu
Cử bôi tiêu sầu, sầu cánh sầu

Gió cứ thổi, nước cứ trôi… và thời gian thì chảy mãi đến vô cùng… Ba trăm năm của những huy hoàng tráng lệ chỉ còn là quá khứ. Tuổi hoa niên nay đã đi mãi không về, dòng sông đang lặng lẽ chuyển mình theo khúc quanh của những âm trầm hoài niệm. Đó đây trên mặt nước còn ẩn hiện sắc hồng huyết đỏ, và reo vang tiếng vó ngựa quay cuồng trên dãy núi Hạ Lan… nhưng đó chỉ là những phút bừng sôi thoáng chốc trong suốt hai thế kỷ tê tái đến se lòng. Biết bao người đã đứng bên bờ sông vắng, ngậm ngùi tưởng nhớ về những bóng giai nhân trên đài Đồng Tước, về cung đàn điêu luyện của Mỹ Chu lang… để thả trôi theo con sóng vô tình những đoá hoa tàn đẫm nước mắt tương tư… để ước mong một phút tương phùng trên đồi vắng, bên gốc thông già và dưới ánh trăng mơ…

Như vậy đấy… tự ngàn xưa dòng Trường Giang bí ẩn và quyến rũ của Cổ thi đã hoà vào trong biển cả văn chương Á Đông không bờ không bến. Sông lớn đã về đông, nhưng không hề đào tận những nhân vật phong lưu muôn thuở… mà sản sinh và lưu danh biết bao thi nhân văn tài trác tuyệt, bất hủ với ngàn đời… Nhắc đến cổ thi, đôi khi con người lầm tưởng như đang đối diện với một điều gì đó xa vời lắm, cao sang lắm… Nhưng không! Khi ta theo cánh buồm trên sóng biếc phiêu bồng, đôi khi chợt vô tình nhận thấy một cánh bèo của dòng nước quê hương, thoáng thấy vị ngọt ngào ở cửa sông cát vắng… Cổ thi xưa cũng vậy, sự gần gũi ngàn năm của chúng ta với nền văn học Trung Hoa đã khiến những dòng thơ trở thành những giọt mưa nguồn êm dịu thấm sâu vào lòng đất... mà những khi vô tình ta chẳng thể nhận ra… Một lời nói bâng quơ nơi góc quán cô liêu của người viễn khách: “Nhân sinh thất thập cổ lai hy”, chợt gợi cho ai nhớ đến tâm tình Đỗ Phủ... Đôi câu Kiều “Dù cho sông cạn đá mòn. Con tằm đến thác vẫn còn vương tơ”... mỗi khi ngân lên lại khiến lòng người bồi hồi rung động với Nghĩa Sơn... Biết chăng ai, trong gió lộng Tây hồ hôm đó, khi bạn bè nâng chén vui cười, khe khẽ ngâm “Cổ lai thánh hiền giai tịch mịch… Duy hữu ẩm giả lưu kỳ danh”, thì khi ấy... trên trời cao, Trích Tiên đang lắng nghe và cất tiếng cười ung dung tiêu sái.

Hỡi người lữ hành xa lạ, mời bạn hãy cùng tôi tới thăm dòng Trường Giang kiêu sa mà thuần phác ấy, để cảm nhận mối tình xa xôi mà gần gũi... tình trong giây lát nay thành thiên thu mà dòng sông - cổ thi đã mang đến cho tôi, và biết đâu… cho cả bạn. Hãy theo thi nhân tới thăm gác Đằng vương, lầu Hoàng Hạc, dừng chân nơi quán Trúc Lý, bến Tầm Dương, hãy ngao du chốn Tam đảo Ngũ hồ cùng tao khách… Không gian ngàn xưa của thi ca đang yêu kiều chờ đón người thơ…